Allergieën bij paarden voorkomen en genezen

Mariël Schrijvers EDO®

Veel allergieën bij paarden hebben te maken met een verstoorde darmfunctie. Bij koliek, maagzweren en diarree denk iedereen meteen aan het maag-darmkanaal, maar bij allergieproblemen wordt die link niet vaak gelegd. Toch is die connectie er wel! Ook stof-, insecten- en pollenallergieën kunnen hun oorzaak hebben in de darm. Best handig om te weten als je de strijd aan wil gaan met het allergieprobleem van je paard.   

 

Deze blog gaat over allergieën bij paarden en wat je zélf kunt doen om deze te voorkomen en mogelijk te verhelpen. Heel actueel natuurlijk, want paarden hebben helaas steeds vaker last van allergieën.

 

Inhoudsopgave

  1. Aanleiding voor dit artikel
  2. Visie van een osteopaat
  3. Wat is een allergie eigenlijk?
  4. Verschil tussen oorzaak, gevolg en symptoom
  5. Wat je darm met je immuunsysteem te maken heeft
  6. De óórzaak van allergieën
  7. Hoe allergieën te voorkomen
  8. Hoe allergieën te genezen
  9. Literatuur referenties

Help … mijn paard heeft stofallergie!

Opeens stond mijn 19 jarige merrie te hoesten en te pompen, duidelijk erg benauwd. Dierenarts er bij en mijn vermoeden bleek te kloppen: stofallergie. De dierenarts heeft haar ter plekke een shot corticosteroïden gegeven. Vervolgens heeft hij mij uitgelegd welke medicijnen er zoal op de markt zijn, om de symptomen van stofallergie te bestrijden. De prognose? Paard van maart tot oktober aan de medicatie en nee, hier komt ze nooit meer vanaf.

Een osteopaat zoekt naar een structurele oplossing

Symptoombestrijding is fijn in noodsituaties, maar op de lange termijn geef ik de voorkeur aan een structurele oplossing. Ik wil dat mijn paard volgend stofseizoen níet meer allergisch is.

Als osteopaat zie ik de allergie als het symptoom van een dieperliggend probleem. Als dat probleem kan worden gevonden en opgelost, dan zou dus ook de allergie moeten verdwijnen. Dit is één van de belangrijkste principes waar de osteopathie op is gebaseerd.

Wat is een allergie eigenlijk?

Een allergie bij paarden is niets anders dan een ontregeling van het immuunsysteem. Die is, zeg maar, op hol geslagen en reageert overactief op stofjes waar het niet op hoort te reageren: Het valt niet alleen ziekteverwekkers aan, maar ook volledig onschadelijke zaken zoals pollen, stof of eiwitten in het speeksel van bijvoorbeeld muggen (denk zomereczeem). Dit veroorzaakt een ontstekingsreactie en daar kan het paard behoorlijk last van hebben. De bekende symptomen van een allergische reactie bij paarden zijn schuren (jeuk), overgevoelig reageren op aanraking, hoofdschudden (irritatie), bulten en zwellingen op de huid, geïrriteerde en vernauwde longblaasjes (benauwdheid) en een algemeen gevoel van misère. Klinkt bekend?

Allergieën bij paarden, bron van veel ellende!

Oorzaak, gevolg en symptoom

Nu denk je misschien dat een ontregelt immuunsysteem de óórzaak is van een allergie. Dat is iets te kort door de bocht. Een allergie is een symptoom van een defect immuunsysteem. De 100.000 Euro vraag is natuurlijk wát dat ontregelde immuunsysteem heeft veroorzaakt, want dan heb je ook de oorzaak van de allergie te pakken.

Staar je niet blind op het symptoom. Zoek de óórzaak!

Het is je misschien opgevallen dat ik geen onderscheid maak tussen verschillende allergieën. Ja, het is waar, mens en paard (en hond en kat …) kunnen op heel veel verschillende stofjes allergisch reageren. Tik in Google “different types of allergies” en je krijgt een schrikbarend lange lijst. In principe kan je bijna overal allergisch voor zijn, of worden. Maar je moet je goed realiseren dat dit allemaal verschillende uitingsvormen zijn van het zelfde probleem: een defect immuunsysteem. Dus dáár wil ik de oorzaak van weten.

Darmflora: belangrijk onderdeel van het immuunsysteem

Vrijwel iedereen weet dat de vertering en opname van voedingsstoffen in de darmen plaats vind. Veel mensen weten ook dat we voor de vertering van voedingsstoffen afhankelijk zijn van miljoenen en miljoenen bacteriën die daar leven, de “darmflora“.

Maar dit is slechts een deel van het verhaal. De darmflora doet nog veel meer dan allen het verteren (klein maken) van voedingsstoffen. De darmflora produceren ook een heleboel vitamines en enzymen die de gastheer (paard, mens … zoogdier) nodig heeft om gezond te blijven.

Dit is niet nieuw, dit weten we al een tijdje. Maar uit recent wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat de relatie tussen darmflora en gastheer nog een beetje verder gaat: de darmflora blijkt óók verantwoordelijk voor het fatsoenlijk functioneren van het immuunsysteem. Kennelijk zijn symbiotische darmbacteriën zich in de loop van de evolutie actief met het immuunsysteem van hun gastheer gaan bemoeien: Bepaalde darmbacteriën ‘vertellen’ de cellen van het immuunsysteem welke niet-lichaamseigen stofjes ziekteverwekkers zijn en dus moet worden opgeruimd. Deze communicatie vind op moleculair niveau plaat.

Darmwand: óók een belangrijk onderdelen van het immuunsysteem

Een ander belangrijk onderdeel van het immuun systeem is de darmwand. De darmwand bestaat uit epitheel weefsel en een slijmvlies, de mucosalaag. De darmwand vormt een fysieke barrière tegen het binnendringen van ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen waar een paard allergisch op zou kunnen reageren.

Het darmslijmvlies bevat heel veel verschillende cellen en stoffen die allemaal een rol spelen in het immuunsysteem. Zo zijn er lymfocyten T-regulerende cellen en B-cellen, om er maar een paar te noemen. Het slijmvlies  bevat ook een groot deel van de immunoglobuline A. IgA beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen, voornamelijk door de hechting van slechte microben aan het slijmvliesoppervlak te voorkomen.

Darmwand, darmslijmvlies en darmflora hebben het zwaar!

Voor de werking van het immuun systeem is het dus van groot belang dat de darmwand het darmslijmvlies én de darmflora gezond en intact zijn. Echter, door antibiotica gebruik en de minder natuurlijke manier waarop paarden gevoederd, gehouden en gebruikt worden, staan de darmen onder constante druk.

Allergieën bij paarden verklaard

Darmproblemen ontstaan meestal niet van het ene op het andere moment, het is een geleidelijk proces. Door jarenlang minder ideaal voer, iets te veel stress, af en toe een antibioticakuur en een wormenspuit, gaan de darmen langzaam maar zeker achteruit . Daar merk je eerst helemaal niet van. Tot het moment waarom de darmwand, darmslijmvlies en darmflora zover is aangetast dat het immuunsysteem niet meer goed kan functioneren. Het immuunsysteem raakt ontregeld en het paard wordt spontaan (heel) allergisch voor het een of het ander.

Het is een feit dat het merendeel van de gedomesticeerde paarden in meer of mindere mate last heeft van maag-darm problemen. Dit verklaart waarom zoveel van onze paarden op een gegeven moment een allergie ontwikkelen.

 

Stress bij paarden. Oorzaak van spijsverteringsproblemen

Dus, samenvattend:

  • Een allergie is een symptoom van een ontregeld immuunsysteem
  • Darmwand, darmslijmvlies en darmflora zijn essentieel voor een goedwerkend immuunsysteem
  • Darmwand, darmslijmvlies en darmflora staat onderdruk door stress, voeding en antibiotica
  • Dit leidt dit tot een ontregelt immuunsysteem en allerhande allergieën.

 



Allergieën bij paarden voorkomen

Nu we weten hoe allergieën ontstaan, weten we ook hoe allergieën te voorkomen zijn:

Zorg er voor dat het spijsverteringssysteem van je paard gezond blijft!

  • Natuurlijk en verantwoord voederen

Kijk eens kritisch naar de kwaliteit en de hoeveelheid ruwvoer én krachtvoer dat jouw paard te eten krijgt. Te weinig ruwvoer, ruwvoer van slechte kwaliteit, te veel krachtvoer in één voerbeurt of krachtvoer met een hoog suiker- en zetmeel gehalte zijn de meest voorkomende oorzaken van spijsverteringsproblemen.

  • Géén (langdurige) stress

We hebben het er nog niet eerder over gehad, maar een andere belangrijke oorzaak van spijsverteringsproblemen bij paarden is stress! Kan jouw paard zijn paardendingen doen? Heeft hij lucht, licht en ruimte om zich heen? Kan hij rollen, rennen en dollen met soortgenoten? Past hij goed in de groep? Heeft hij geen pijnlijke lichamelijke ongemakken en wordt hij niet langdurig gék van de dazen en de vliegen? Dan zal het met zijn stressgehalte wel goed zitten.


Allergieën bij paarden genezen

Maar wat doe je als het al foute boel is? Het moge onderhand duidelijk zijn dat het herstellen van de darm  een voorwaarde is voor het verminderen of zelfs genezen van allergieproblemen.

Zoals met zoveel dingen is voorkomen makkelijker dan genezen. Darmproblemen komen zelden alleen en is het van groot belang dat je van vóór (mond) naar achteren (kont) werkt om elk onderdeel van het spijsverteringssysteem (gebit, maag, lever, dunne darm, blinde darm, dikke darm, rectum) te repareren. Dat valt niet mee, maar het is wél te doen.

Mijn ervaring – even terug naar mijn merrie

De directe aanleiding van mijn studie naar de oorzaak van allergieën was mijn eigen allergische merrie. Ik heb die zomer al mijn kaarten (geld en moeite) ingezet op het repareren van haar spijsverteringssysteem. Een goede tandarts er bij, onbeperkt eerste klas hooi (geen voordroog), het natuurlijkste en meest uitgekiende krachtvoer voor de vitamines en mineralen, een aantal krachtige natuurlijke supplementen om de maag, lever, darm te repareren en om het immuunsysteem te kalmeren, de nodige osteopathiebehandelingen van ondergetekende én een volledig stressloos bestaan (24/7 buiten met vriendjes) hebben er voor gezorgd dat ze na vier maanden weer volledig symptoom- én medicijn vrij was en nog steeds is. Missie geslaagd!

 

  Hulp nodig?

Heb je het vermoeden dat jouw paard een probleem heeft met zijn maag-lever-darmen? Wordt jouw paard gekweld door een allergische aandoening en wil je daar structureel mee aan de slag, maar weet je niet goed hoe? Als gediplomeerd paardenosteopaat en ervaringsdeskundige kom ik je graag naar je toe om samen met jou een plan van aanpak te maken.

 


Referenties