Verminous arteritis (Wormaneurysma): Relatief onbekend gevaar voor je paard

Mariël Schrijvers EDO®

Infectie van paarden met grote stronglyden (bloedwormen),  vanuit een osteopatisch perspectief

Dat paarden wormen en andersoortige parasieten kunnen oplopen is algemeen bekend. Daarom laten veel paardeneigenaren de mest van hun dier controleren op wormeneitjes. Zitten die in de mest, dan wordt er gericht ontwormt met gif. Andere paardeneigenaren ontwormen periodiek, gewoon om het zekere voor het onzekere te nemen. Men gaat er van uit dat wormen zo buiten de deur worden gehouden.

Wormen bij paarden

Er bestaat echter een type worminfectie bij paarden die niet aan het licht komt bij een mestonderzoek. Bovendien is deze infectie ongevoelig voor de gebruikelijke manier van ontwormen. Dit type worminfectie heeft de officiële naam “Verminous arteritis”, maar wordt ook “wormaneurysma” genoemd.

Verminous arteritis komt vaker voor dan algemeen wordt aangenomen, óók in Nederland. Zo vind ik in de herfst en winter, wanneer de parasiet het meest actief is, bij ruim 5% van de paarden aanwijzingen voor dit specifiek wormprobleem.

Hoewel er voldoende wetenschappelijke publicaties over te vinden zijn, is dit wormprobleem vrij onbekend. Hierdoor wordt het slechts zelden gediagnostiseerd. En dat maakt een wormaneurysma zo gevaarlijk: De parasieten kunnen jarenlang ongestoord hun gang gaan en veel schade toebrengen aan de gezondheid van je paard.

Toch is het voor een gediplomeerd osteopaat niet moeilijk om de symptomen van een wormaneurysma te herkennen. Ook voor de reguliere geneeskunde bestaat er een goede (maar niet erg bekende) methode om een wormaneurysma vast te stellen. Is een wormaneurysma eenmaal gevonden, dan is het niet moeilijk om deze te bestrijden.

Wat is een “wormaneurysma”?

Een wormaneurysma (Verminous arteritis)  wordt veroorzaakt door de larven van de grote stronglyden (Strongylus vulgaris, grote bloedworm). Wanneer deze larven hun vierde stadia bereiken, verlaten ze de darm en verplaatsen ze zich naar een specifieke slagader: de craniale mesenteriale slagader. De larven nestelen zich in de wand van deze belangrijke hoofdslagader, dáár waar hij aftakt van de aorta.


** Locatie van de wormlarven in het paard. Vanaf de buikkant gezien **

De L4 larven blijven maanden zitten in de wand van de slagader. Daar veroorzaken ze schade aan de slagaderwand en een ontstekingsreactie. Hierdoor ontstaat in de wand van de slagader littekenweefsel, waardoor deze steeds dikker wordt. Dit beperkt de bloedtoevoer naar de darmen en de nieren, waardoor het paard problemen krijgt met deze organen. In extreme en gelukkig zeldzamen gevallen kan het voorkomen dat de slagader plotseling scheurt, waardoor het paard ter plekken overlijdt.



**Met dank aan Ivana Lange (Equine Anatomy in Layers) voor de sectiebeelden**

Het probleem met een wormaneurysma is dat een infectie niet verholpen wordt met één enkele wormenspuit. Worden de wormen in de darm gedood met Ivermectine, dan wordt de darm vanuit de wand van de slagader door terug-migrerende larven opnieuw geïnfecteerd. Dit proces kan jaren ongemerkt doorgaan, doordat de larven in de slagader niet gedetecteerd worden in bloed- en/of mestonderzoek. Het resultaat is een paard dat door onverklaarbare redenen steeds verder aftakelt.

Wat zijn de symptomen van een wormaneurysma?

Er zijn een aantal zichtbare symptomen die kunnen duiden op een wormaneurysma. Paardeneigenaren doen er verstandig aan de volgende symptomen niet te negeren, maar uit te zoeken of er sprake is van een wormaneurysma (of een ander probleem natuurlijk).

  • Opgeblazen ‘zwangere’ buik
  • Een pluizige, doffe vacht
  • Manen die in laagjes afbreken
  • Moeizaam ruien in de lente
  • Stijfheid in de rug, met name naar rechts
  • Gebrek aan energie, geen looplust
  • Diarree
  • Gewichtsverlies
  • Periodieke aanvallen van koliek / vage buikpijn klachten
  • Vage kreupelheid in de achterbenen
  • Behandeling van osteopaat of chiropractor hebben geen of slechts tijdelijk effect.

 

**Zichtbare symptomen van een verminous artritis probleem zijn lang niet altijd overduidelijk. En lang niet alle paarden met schijnbaar zichtbare symptomen hebben verminous artritis. Het gaat om het totaalplaatje**

Hoe vind een osteopaat een wormaneurysma?

De belangrijkste osteopatische indicatie dat we te maken hebben met een wormaneurysma vinden we in de wervelkolom: bij alle gevallen van verminous arteritis vinden we 13 op een volgende wervels gefixeerd: de laatste zeven thoracale wervels plus alle zes de lumbale wervels. Bovendien zitten ze allemaal naar de zelfde kant vast, meestal de rechter kant.

Naast een volledig gefixeerde rug heeft het paard ook altijd een mobiliteitsprobleem met een of beide het S.I. gewrichten, met zijn occiput(achterhoofd)-atlas-axis gebied én de onderste helft van zijn halswervels.


**Typische osteopatische fixaties die wijzen op een wormaneurysma**

Heeft een paard deze specifieke osteopatische problemen, plus (een deel van) de zichtbare kenmerken zoals eerder beschreven, dan vertoont het paard het typische beeld van een paard met verminous arteritis.


**Een gediplomeerd osteopaat kan de osteopatische symptomen van een wormaneurysma vaststellen.**

Diagnose van een wormaneurysma door een dierenarts

Dit type wormprobleem wordt niet gevonden door alleen mestonderzoek. Zelfs zonder wormen in de darm kunnen er nog steeds larven in de slagaderwand zitten. Worden er wél eieren in de mest gevonden, dan wil dat niet zeggen dat de slagaderwand geïnfecteerd is. Een bloedanalyse geeft ook géén uitsluitsel.

Wat wel een betrouwbare methode is, is ultrasound: De dierenarts gaat rectaal het paard in en brengt met behulp van een ultrasound sonde de craniale mesenteriale slagader in beeld, precies dáár waar deze slagader aftakt van de aorta. Een verdikte slagaderwand verraad de aanwezigheid van larven. Dit gaat gepaard met een afwijkende (kolkende) bloedstoom. Beide symptomen zijn goed te zien op het ultrasoundbeeld en zijn sluitend bewijs voor Verminous arteritis.

Wormaneurysma behandelen

De enige manier om een paard met Verminous arteritis te genezen is door éérst de parasiet uit het paard te pesten, en dan pas het paard manueel te behandelen. De enige manier om de parasiet uit het lichaam te krijgen is met gif. Niet leuk, wel noodzakelijk. Het is een pittig protocol en het is zeker een aanslag op de lever, maar levers herstellen. Aan de andere kan zal een paard dat ziek is van een wormaneurysma nooit beter worden, zolang de worm er nog in zit. Sterker nog, het paard zal met de jaren steeds zieker worden en er mogelijk zelfs aan overlijden. Daarom is mijn advies: Als je een wormaneurysmaprobleem in je paard vermoed, raadpleeg je dierenarts. Eventueel met dit artikel in je achterzak. 

Worm uit het paard …. En nu?

Het effect van het gifprotocol bij een wormaneurysma is meestal aanzienlijk. Het paard wordt soepeler in zijn lijf. De vacht verbeterd, zo ook zijn humeur en energieniveau. Maar een probleem als een wormaneurysma komt zelden alleen. Het is goed mogelijk dat er meer werk aan de winkel is, voor het paard weer volledig gezond is.

Als de parasiet uit het lichaam is, is het verstandig om de organen (lever, nieren, darmen) te ondersteunen met supplementen, om genezing te bevorderen. Het is ook verstandig om het paard (nogmaals) te laten behandelen door een osteopaat. Nu de parasiet weg is zal de volledige fixatie van de wervelkolom vanzelf oplossen. Eventuele overgebleven blokkades geven nu waardevolle informatie over welke andere problemen er nog zijn. Deze problemen waren eerder niet zichtbaar omdat het wormenprobleem overheerste (en de hele wervelkolom fixeerde). Een gediplomeerd osteopaat kan deze problemen vinden en behandelen.


**2,5 jarige mountain horse veulen met zware besmetting. Tweede foto is het zelfde paard, +/- 6 maanden na behandeling. **

Persoonlijke voetnoot

Ik heb dit artikel geschreven omdat dit onderwerp mij erg aan het hart gaat. Mijn eigen merrie Raisa heeft jaren gemodderd met haar gezondheid. Wat ik ook deed en probeerde, ik zag haar voor mijn ogen aftakelen. Dierenartsen konden niets vinden. Uiteindelijk heb ik haar naar het Vluggeninstituut gebracht. Daar had Janek Vluggen niet meer dan drie minuten nodig om de oorzaak van het probleem te vinden: Een wormaneurysma. Gifbom er in en mijn paard knapte zienderogen op. Dat was het begin van haar herstel én het begin van mijn osteopathiestudie.

Referenties